DSMIV yaygın gelişimsel bozukluklar ana başlığı altında şu bozuklukları ele almaktadır. Otistik Bozukluk Rett Bozukluğu Çocukluğun . Adres. İletişim 0 (212) 571 57 97. Temel Konular. 18 ila 24 ay arasında bir gerileme Belirli oyuncaklarla aynı şekilde ve tekrar tekrar oynama ya da bir televizyon oyuncusunun ESKİŞEHİRİL MİLLÎ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ. Büyükdere Mahallesi Atatürk Bulvarı No 247 26040 Odunpazarı / Eskişehir - 0 222 280 26 00 0222 280 26 04 0222 280 26 05 OtizmeÇözüm Var! Hayy Kitap | 9786055181307 Değerlendirmeler son 6 ay içerisinde yapılan değerlendirme sayısını vermektedir. Otizme Çözüm Var! Hayy Kitap Tüketici Hakları Banka Hesaplarımız Mesafeli Satış Sözleşmesi İade Koşulları Çerez Politikası İletişim Formu KVKK Başvuru Formu KVKK Aydınlatma Metni. TESTLERİMİZO – Dist Okul Öncesi Disleksi Belirtileri Testi Nedir ? O-DİST, 48-72 aylar arasında, okulöncesi dönem çocuklarını Otomatik Patern, Gelişimsel Dil, KısaSüreli Bellek, Görsel İşlemleme alanlarında tamamı bireyin performansına dayalı 101 etkinlikledeğerlendirilen ölçme ve değerlendirme aracıdır. MOXO Dikkat, Zamanlama, Dürtüsellik ve Hiperaktivite 2 36-72 Aylık Çocuklar İçin Okul Öncesi Eğitim Programı. Bireyselleştirilmiş Öğretim Planı Değerlendirme Formu (EK-2) hazırlanır. Madde 18- Bir yerleşim merkezinde, otistik tanısı konulmuş en az üç çocuk varsa uygun eğitim ortamı hazırlanarak bağımlı OÇEM açılır. Bağımlı OÇEM’ler, Özel Eğitim Vay Tiền Trả Góp 24 Tháng. Otizm Öndeğerlendirme Ölçeği 1 Çocuğunuz gözünüze 1-2 saniyeden fazla süre bakar mı? Evet/Hayır 2 Çocuğunuz istediği bir şeyi göstermek için işaret parmağını kullanır mı? Evet/Hayır 3 Çocuğunuz size göstermek, paylaşmak üzere nesneleri size getirir mi? Evet/Hayır 4 Çocuğunuz isteklerini sözlü olarak anlatabilir mi? Evet/Hayır 5 Çocuğunuz çevresindeki kişilerin ona ne demek istediğini anlayabiliyor mu? Evet/Hayır 6 Çocuğunuzun konuşması eğer varsa yaşıtlarının ki gibi midir? Evet/Hayır 7 Çocuğunuz gördüğü ya da sizin istediğiniz hareketleri taklit edebilir mi? Evet/Hayır 8 Çocuğunuz evcilik türü oyunlar oynar mı? Evet/Hayır 9 Çocuğunuz diğer çocuklarla ilgilenir, onlarla birlikte olmak ister mi? Evet/Hayır 10 Çocuğunuzun “tanıdığı kişi”, “yabancı kişi” ayırımı yapar mı? Evet/Hayır 11 Çocuğunuz yeni durumlarla ilgilenir, merak eder mi? Evet/Hayır 12 Çocuğunuzun davranışlarının anlamını çözmek çoğunlukla mümkün müdür? Evet/Hayır * Soruların çoğuna “hayır” yanıtını verdiyseniz bir uzmanla görüşmenizde yarar olabilir. g • t • dOtizm - OSB - ODM - OEP - Mersin'de otizm - Otizm eğitimi - Otizm kurumları - Otizm yanlışları - EKPSS kursu - Otizm Mükemmeliyyet Merkezi - ULOK- Mersin Otizm Destek Merkezi Çalışma ve Uygulama Yönergesi - Mersin Otizm Eylem Planı TaslağıÖzel Eğitiminde Yeni Bir Model - Otizm eylem planı - DosyaOTIZM YEREL EYLEM PLANI - Aydın Otizm Aile Destek Birimi Projesi - 3-5 Yaş Gelişimsel Bozukluklar Tarama Formu - 12-36 Aylık Gelişimsel Bozukluklar Tarama Formu - 12 Aylık Gelişimsel Bozukluklar Tarama Formu -Otizm Broşür - 2 Nisan Dünya Otizm Farkındalık Günü Faaliyet Raporu - Aydın Otizm Spektrum Bozukluğu Aile Destek Birimi PROJESİKavramlarOtizm/Kavramlar Otizm - Özel eğitim - Speach terapist -Behaviral terapist- OÇEM - Özel Eğitim İş Okulu - EMÇED - Otizm sınıfı -YGBYaygın Gelişimsel Bozukluk -Habitasyon -Rehabilitasyon - Otizm/WP Otizm/VİDEO Otizm/BursaKurumlarOtizm/Kurumlar Özel Eğitim ve Rahberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü - İl Milli Eğitim/Özel Eğitim Şube Müdürü - Otizm Sosyal Destek Birimi Halk Sağlığı İl Müdürlüğü bünyesinde olabilir - Otizm/Bursa Otizm Destek Birimi Mine Öztürk Otizm/Aydın Otizm Destek Birimi Şakir Bey Türkiye Halk Sağlığı Kurumu/Ruh Sağlığı Autism Speak - TOHUM - TOHUM Otizm Vakfı[2]Eğitim teknikleriOTED Eğitim teknikleri - Otizm/Eğitim teknikleri Otizm eğitimi -ST - AHRC - BT - ABAUDA - Uygulamalı Davranış Analizi en etkili yöntem- BEP - M-CHAT -PCDI - PCDI kursu -PCDI kursu - TOHUM OTİZM VAKFI Eğiticilerin eğitimi Eğiticilerin eğitimi - Otizm/Eğiticilerin eğitimiPDF - Otizm/Ebeveyn eğitimi modulüYöntemlerKaynaştırma - Kaynaşma değil kaybolma RAPORLAR DosyaKaynaştırma Bütünleştirme Yoluyla Eğitim Destek Modeli Kılavuzu TOHUM Vakfı - DosyaTürkiye'de Kaynaştırma Bütünleştirme Yoluyla Eğitim Durumu TOHUM DosyaTürkiye'de Kaynaştırma Bütünleştirme Yoluyla Eğitim - Politika ve Uygulama DosyaKaynaştırma - Bütünleştirme Yoluyla Eğitimde Dünyadan ve Türkiye'den İyi DosyaTurkiyede Otizm Spektrum Bozukluklari ve Ozel Egitim Haziran 2010 .pdf DosyaSaglik Bakanligi Otizm Platformu Tarama Projesi Raporu yanlışlarıOtizm yanlışları Yanlışı konuşmak çocuğun beyninde yanlışlar kalıyor - Otizmle ailenin eğitiminde müfredatı yok - Davranışsal yaklaşım ülkemizde yok. BT yok. EN iyi hoca Mehmet Özyürek en iyi davranışcı. öğrencileride. -AÖF'de özel eğitim bölümü yok - 540 saatlik sertifikalık proğramla özel eğitim öğretmeni yapılması yanlış - Öğretmenlikte alan değişikliği Sınıf öğretmenlerini özel eğitim öğretmeni yapmak. Hasta yaşlı ve engelli bakım proğramı Kızılay kızılhaçtan aldı ve 520 saatlik kurs İlk yardım eğitimlerinde otizm en kolay iyilerOtizm/En iyiler - Otizm/Kişiler - Otizm/Who is who? Otizmde en iyi hocalar BT yok. EN iyi hoca Mehmet Özyürek ve eşi Nihal Varol Özyürek en iyi davranışcı. öğrencileride. Otizm/En iyi materyal haızrlayıcı Nar Yavuz özel eğitimci Marmaris Otizm/Müzikte en iyilerMustafa Akyüzlüer Davranış kontrolü bilen biri. İstanbul'da. Hamit İbrahimiye OÇEM de hoca. Kadıköyde.. Süpriz yumurta içini boşaltıyor. "boş ver krizi"ni aşma. Çocuk kafasımı karıştırıyor demiş... Sol el çalıştıramıyor. Bisiklet ve air volkerle beynin iki lobunu çalıştırıyor. Pekiştirme sistemini biliyor. Otizm/Beden eğitiminde en iyi hocaDavranış kontrolü bilen yok.. Otizm/En iyi davranış terapisti Mehmet Özyürek ve öğrencileri Otizm/En iyi speech terapistlerMüzeyyen Çiğiltepe Eskişehir DİLCOM da... Otizm'de en iyi sınıf öğretmeni Pamuk Kaynar İhsan Dikmen İlkokuluMersinMersin'de otizm - Otizm/Sorunlar - Otizm/SWOT - Çocukları OÇEM'de, Veli dışarıda uygulaması olamaz. Öğretmen 1 saat Veli 23 saat ilgileniyor. Birliktelik ve iş birliği yok . RAM raporu göremiyor. Gelen raporla idare edilmeye çalışılıyor. İletişim ağı yok. RAMlarda başka çocuğun adı üzerinden tesbit yapılıyor. Ama UNİCEF ve ASPB ve SB bu konu üzerine çalışıyor . Sistem değişecek. Otizm/Habitasyon - Otizm/Rehabilitasyon Çocuk gelişimcisi Tr de kaç tane var? Bilemiyoruz Mersin'de çocuk gelişimcisi kaç tane?BursaBursa'da otizm - Otizm/Bursa *Otizm/Bursa Otizm Destek BirimiAydın HatayAydın'da otizm - Hatay'da otizm Otizm/Aydın Otizm Destek BirimiTerapiTerapi -Otizm terapisi Otizm/Davranış terapisi - Otizm/Konuşma terapisi - Otizm/Masaj terapiBeslenmeBeslenme - Otizm/BeslenmeOtizm ayı2 Nisan Dünya Otizm Günü 2008 yılında Birleşmiş Milletler tarafından “Dünya Otizm Farkındalık Günü” olarak ilan edildi. Her yıl, “Otizm Farkındalık Ayı” olan Nisan ayı boyunca dünya genelinde otizmin sorunlarını ve çözümleri konuşuluyor, araştırmaların teşvik edilmesi ve erken teşhisle tedavinin yaygınlaştırılması kurumlarıEğitim kurumları - Otizm/Eğitim kurumları - Otizm kurumları En iyileri Beyaz Koza Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi - TOHUM/Okulları Diğer OÇEM- Özel Eğitim İş Okulu - EMÇEDSTKSTK -Sivil Toplum Kuruluşu Otizm/STK Otizm Dernekleri Asperger dernekleri - Türkiye Otizm Federasyonu - Otizm platformu - ANOFED- Bursa'da otizm/DERNEKLER - Bursa Anadolu Otizm Federasyonu - Mina Otizmle Yaşam Derneği - Otizm/Bursa/Emailler - TOHUM Otizm Vakfı -Otizm Federasyonu Türkiye Otizm FederasyonuBelirti ve tanılarOtizm/Tanılama - Otizm Belirtileri - Sürekli el yıkama Aşırı köpükle oynama - Su akışını devamlı seyretme Kesilince bağırma - Çığlık atmalar Anne de belirtileri Soğuk anne - soğuk baba modeli - BoşanmaAşılarAşılar - Aşılardaki civadan kaynaklandığı söyleniyor. Besinlerden kaynaklandığı ailelerin bilmesi gereken hususlar - BEP - M-CHAT - Otizm/Aileler/İpuçları - Otizm/Tuvalet eğitimi - [[]]TedaviTedavi - Alternatif Tıp tedavileri - Aidin Salih/Otizm önerileriFaaliyet RaporlarıFormlar Projeler2 NİSAN DÜNYA OTİZM FARKINDALIK GÜNÜ FAALİYET RAPORU - 3-5 Yaş Gelişimsel Bozukluklar Tarama Formu - 12 Aylık Gelişimsel Bozukluklar Tarama Formu - 12-36 Aylık Gelişimsel Bozukluklar Tarama Formu - otizm brifing - Otizm Broşür -İçtimalarBursa Otizm Paneli - ULOK Uluslararası Otizm Konferansı Bursa Otizm Paneli/2014ProjelerOtizm/Projeler - AB projeleri - Otizm/AB projeleri - AYDIN HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU AİLE DESTEK BİRİMİ PROJESİOtizm eylem planı OEPOEP - ŞablonOEP - Otizm eylem planı - ASPB/EYGM/Otizm Eylem Planı Taslağı - Bursa Otizm Eylem Planı - Otizm eylem planı/Hatay Hatay Otizm Eylem Planı PDF Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Ruh Sağlığı Programları ODM Otizm Destek MerkeziODM Otizm Destek Merkezi - “Bursa Otizm Destek Merkezi” Çalışma ve Uygulama Yönergesi -Otistik Çocuklar Eğitim Merkezlerinin Güçlendirilmesi Projesi Otizm Sosyal Destek BirimiOtizmde istihdamOtizmde istihdam - Orman teşkilatında otistik çocukların istihdamı/Eyüp Sabri Kartal projesi - Otizmde tezgahtarlık yapmak - Otizm ve otistik çocuğun tiyatroda rol almasıKAYNAKKİTAP WEB FİLM TÜRKİYE'DEN; Bilimsel toplantılar Kütüphaneler ve Kaynak Merkezleri Kitaplar Üniversiteler Organizasyonlar DÜNYADAN;[3] Dergiler Bilimsel toplantılar Üniversiteler Hizmet veren kurumlar OrganizasyonlarOtizmde erken tanıOtizmde erken tanı - Otizmin erken tanısı SB Birinci basamakta Otizm erken tanı, destek ve tedavi izlem proğramı SB Birinci basamakta Otizm erken tanı, destek ve tedavi izlem proğramı geliştirme çalıştayıDiğer konularSAT - [4] Burs var. Tr'den de girilebiliyor. Tr üniversiteleri de bununla öğrenci alıyor Açık lise - Açık Öğretim Lisesi -Özel Eğitiminde Yeni Bir Model - Otizm hakkında filmlerİllerde otizm MERSİN AYDIN BURSA HATAYOtizm/Mersin - Otizm/Bursa - Bursa'da otizm - Otizm/Aydın - Otizm/Hatayotizm eğitimiOtizm eğitimleri - GİDR - Çocuk gelişimcisi Tr de kaç tane var? BilemiyoruzSorunlarOtizm/Sorunlar - Otizm/SWOT - Çocukları OÇEM'de, Veli dışarıda uygulaması olamaz. Öğretmen 1 saat Veli 23 saat ilgileniyor. Birliktelik ve iş birliği yok . RAM raporu göremiyor. Gelen raporla idare edilmeye çalışılıyor. İletişim ağı yok. RAMlarda başka çocuğun adı üzerinden tesbit yapılıyor. Ama UNİCEF ve ASPB ve SB bu konu üzerine çalışıyor . Sistem değişecek. Otizm/Habitasyon - Otizm/Rehabilitasyon Çocuk gelişimcisi Tr de kaç tane var? Bilemiyoruz Mersin'de çocuk gelişimcisi kaç tane?ŞablonOtizm ŞablonOtizmbakınız ŞablonOtizm/STK ŞablonPDRbakınız Vikipedi'den Otizm/Eğiticilerin eğitimi ile ilgili bir şeyler var Bursa Otizm Paneli 2014 - 3 - Veysel Şahin Bursa Otizm Paneli 2014 - 3 - Veysel Şahin ŞablonOtizmbakınız d Otizm Otizm/WP Otizm/VİDEO Otizm/Bursa Özel eğitim Otizm eğitimi Otizm eğitim proğramları Otizm eğitim metotları Otizm/Bursa Bursa'da otizm Otizm Gerçeği ve Aileler İçin Hayata Dair Her Şey Bursa Otizm Destek Merkezi Yönergesi “Bursa Otizm Destek Merkezi” Çalışma ve Uygulama Yönergesi Otizm Sosyal Destek Birimi Halk Sağlığı İl Müdürlüğü bünyesinde olabilir. Otizm/Bursa Otizm Destek Birimi Mine Öztürk Otizm/Aydın Otizm Destek Birimi Şakir Bey Otistik Çocuklar Eğitim Merkezlerinin Güçlendirilmesi Projesi Otizm/Tanılama Otizm Belirtileri Otizm/Bursa/Emailler Kurumlar Türkiye Otizm Federasyonu Otizm platformu ANOFED Bursa'da otizm/DERNEKLER Bursa Anadolu Otizm Federasyonu Mina Otizmle Yaşam Derneği TOHUM Otizm Vakfı Paneller Bursa Otizm Paneli Bursa Otizm Paneli/2014 Üsküdar Üniversitesi/Otizm paneli Bursa Otizm Eylem Planı Özel Eğitiminde Yeni Bir Model Bursa Otizm Paneli/Öğretmen el kitabı tanı ve davranış yöntemleri Bursa'da otizm/Çalışmaları Bursa'da otizm/Tarihçesi Bursa'da otizm/OÇEM OÇEM Bursa'da otizm/EMÇED “Bursa Otizm Destek Merkezi” Çalışma ve Uygulama Yönergesi 2 Nisan Dünya Otizm Günü 2008 yılında Birleşmiş Milletler tarafından “Dünya Otizm Farkındalık Günü” olarak ilan edildi. Her yıl, “Otizm Farkındalık Ayı” olan Nisan ayı boyunca dünya genelinde otizmin sorunlarını ve çözümleri konuşuluyor, araştırmaların teşvik edilmesi ve erken teşhisle tedavinin yaygınlaştırılması hedefleniyor. Bursa Kültür Sanat Derneği Gerçek Hayattan Kesitler 27 Nisan 2014 Gala gecesi Arda bey ilk orta mentrajlı film 60 dk. OÇİDEP sistemi eski kitap 1990 kitabı eskişehirli bir hoca çeviriyor. Bunu 200 lerde çeviriyor. Uygulama yok. 94 yılının kitabıyla Bursa Otizm yaşam köyü Otizm de sınıf geçme yerine ders geçme sistemi SAT [1] Burs var. Tr'den de girilebiliyor. Tr üniversiteleri de bununla öğrenci alıyor. Açık lise Açık Öğretim Lisesi Özel Eğitim ve Rahberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Otizm Belirtileri Sürekli el yıkama Aşırı köpükle oynama Su akışını devamlı seyretme Kesilince bağırma Çığlık atmalar Anne de belirtileri Soğuk anne - soğuk baba modeli Boşanma Otizm sınıfı Otizm Federasyonu Otizm Dernekleri Türkiye Otizm Federasyonu Türkiye Halk Sağlığı Kurumu/Ruh Sağlığı Otizm hakkında filmler Otizmde tezgahtarlık yapmak Otizm ve otistik çocuğun tiyatroda rol alması Otizm eğitimleri Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Ruh Sağlığı Programları GİDR Otizmin erken tanısı SB Birinci basamakta Otizm erken tanı, destek ve tedavi izlem proğramı SB Birinci basamakta Otizm erken tanı, destek ve tedavi izlem proğramı geliştirme çalıştayı Çocuk gelişimcisi Tr de kaç tane var? Bursada çocuk gelişimciler Bursa'da çocuk psikiyatrları Bursa OÇEM Çocukları OÇEM de Veli dışarda olmaz. Öğretmen 1 saat Veli 23 saat ilgiliniyor. Birliktelik ve iş birliği yok . Ram raporu göremiyor. Gelen raporla idare edilmek gerekiyor. İletişim ağı kurulmalı. Ramlarda başka cocuğun adı üzerine tesbit yapılıyor. Ama ünisef ASPB sb bu konu üzerine çalışıyor . Sistem değişecek. Asperger dernekleri ŞablonOtizm ŞablonOtizmbakınız ŞablonOtizm/STK ŞablonPDRbakınız d PDR Bursa'da PDR Türk PDR Derneği Türk PDR Derneği/Bursa Şubesi PDR öğretmenliği PDR sorunları Türkiye'de PDR konusunda neler yapılabilir? Eğitsel rehberlik Rehberliğin temel taşları Adem Güneş sohbetleri Otistik Çocuklar Eğitim Merkezi OÇEM Yıl sonu semineri ve PDR Sınıf Rehberlik Programı Hizmetiçi Eğitim Kursu PDR Hastalıkları Çocukluk çağı psikozları otizm -Otizm eğitimleri PDR hastalıkları Asperger sendromu sınavlarda ek süre veriliyor. DEHB Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ADHD Attention Deficit Hyperactivity Disorder Dikkat Eksikligi Sendromu Sınavlarda ek süre verilmektedir. Disleksi RAM Bursada RAM Osmangazi RAM RAM sorunları RAM/öğrenci değerlendirmeleri Psikiyatırla dalga geçme... Psikiyatr raporlarını geçersiz sayan eğitim bilimleri mezunları Özel rehabilitasyon servislerine yönlendiren rehberler. Özel klinik açanlar.. Öğrenme bozukluğu olan çocuklara verilen ücreti peylemeler.. Koordinesizlik.... Özel Eğitim Genel Müdürlüğünün RAMları keyfine göre açması... Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Okul psikolojisi Erken çocukluk dönemi eğitimi Aile Eğitimi Makale İşitme Engelli Çocuklarda Aile Eğitimi Rehabilitasyon Merkezlerinde Aile Eğitimi Özel Eğitimde Aile Eğitimi Programları Zihin Özürlülerin Eğitiminde Anne-Baba Katılımı Kaynaştırma Eğitimi Ne Anlama Geliyor ? Yenişehir'de PDR Yenişehir'de PDR Yenişehir'de PDR öğretmenleri Yenişehir'de PDR uygulaması Yenişehir PDR Komisyonu Yenişehir PDR Hizmetlerini Geliştirme Komisyonu Hüseyin Polat Eğitim Uygulama Okulu ve İş Eğitim Merkezi Yenişehir'de PDR çalışmaları Yenişehir'de İlköğretim Okulları Öğretmenlerine 2011 Sene Sonu Seminerlerinde PDR Eğitimi Okula Yeni Kayıt Ve Nakil Gelen Öğrencilerle İlgili Veli Formu Boşanma Olgusunun 9-18 Yaş Grubu Çocukları Üzerinde Etkileri Yenişehir örneği kitapçık yapılacak, okul okul değerlendirilecek . Mevzuat PDR Mevzuatı Eğitim mevzuatı Pdr Genelgeleri PDR Mevzuatı PDR Yönetmeliği Pdr Resmi Yazıları Yönetmelik ve Kararnameler PDR Yönetmeliği Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği Rehberlik Ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği 573 Sayılı Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname 73 Sayılı Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname İngilizce Yönergeler Afetlerde Uygulanacak Rehberlik Ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönergesi Bilim Ve Sanat Merkezleri Yönergesi Otistik Çocuklar Eğitim Merkezleri Yönergesi Rehberlik Araştırma Merkezi Açma Yönergesi Evde Ve Hastanede Eğitim Hizmetleri Yönergesi Özel Eğitim Rehberlik Ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nün Görev, Yetki Ve Sorumluluklarına İlişkin Yönerge Genelgeler Kaynaştırma Yoluyla Eğitim Uygulamaları Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinin desteklenmesi Okul-Veli İşbirliği ÖSS 2002 Mesleki Rehberlik Etkinlikleri Zorunlu Eğitim Çağı Dışına Çıkan Özel Eğitim Gerektiren Bireyler 65 Nolu Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Genelgesi 95 Nolu Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetlerinin Geliştirilmesi Eğitsel Değerlendirme ve Tanılama Hizmetleri Okullarda Şiddetin Önlenmesi 2006/26 Nolu Genelge Resmi yazılar tarih, 1031 sayılı ve Özel Eğitim Hizmetleri konulu resmi yazı tarih, 4448 sayılı ve Eğitsel Değerlendirme, Tanılama ve Özel Eğitim Uygulamaları konulu resmi yazı tarih ve sayılı makam onayı Engelli Öğrencilerin Ücretsiz Taşınması Norm Kadro Yetişkin Görme, İşitme ve Ortopedik Engelliler Okuma Yazma Eğitimi Kursları Alan Değişikliği Kuş Gribi Psikososyal Destek Çalışmaları Sınıf Rehberlik Programı Hizmetiçi Eğitim Kursu ŞablonPDR ŞablonEğitim Bilimleri DosyaÇocuk Bakım Elemanı Çocuk gelişimi ve eğitimi özel eğitim elemanı mo modüler proğramı yeterliğe proğramı.pdf DosyaÇocuk gelişimi eğitimi - Özel Eğitim gerektiren bireyler aile destek - moduler destek proğramı Yterliğe Dayalı.pdf MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü ÇOCUK GELİŞİMİ VE EĞİTİMİ ÇOCUK BAKIM ELEMANI MODÜLER PROGRAMI YETERLİĞE DAYALI 2013 ANKARA 1 ÖN SÖZ[] Günümüzde mesleklerin değişim ile karşı karşıya olması ve daha karmaşık bir yapıda bulunmaya başlaması nedeniyle, mesleki yeterliklerin de geniş tabanlı bilgilere, becerilere ve tavırlara dayalı olmasını ve programların buna göre geliştirilmesini zorunlu hâle getirmektedir. Program çalışmaları kapsamında yapılan sektör tarama ve inceleme çalışmaları sonucunda sektörde faaliyet gösterilen meslekler saptanarak, bu ikinci, üçüncü ve dördüncü seviye meslek gruplarına ayrılmıştır. Sektörde çalışan kişilerin görüş ve önerilerinden yola çıkılarak her meslek dalına ait anket soruları hazırlanmış, daha sonra anketler yurdun çeşitli bölgelerinde uygulanarak mesleklere özgü yeterlikler belirlenmiştir. Program geliştirme sürecinin her aşamasında üniversitelerin ve ülkemizin önde gelen sektör temsilcileri ile iş birliği yapılmış kişi ve kurumların program doğrudan katkıları sağlanmıştır. Sektör ve yükseköğretim beklentileri programa yansıtılarak, mesleklere ait belirlenen yeterlikler öğretim programları ve modüllerin temel dayanağını ve içeriğini oluşturmuştur. Uluslararası düzeyde meslek elemanlarından beklenen yeterlikler çeşitli araştırmalar ve yerli/yabancı uzman görüşlerine dayanılarak tespit edilmiş, elde edilen sonuçlar program çalışmalarına aktarılmıştır. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi alanı öğretim programları, gelişmelere bağlı olarak esnek ve sürekli güncellenmeye uygun bir yapıda tasarlanmıştır. Bireyler kazandıkları güncel mesleki yeterlikler doğrultusunda istihdam edilebileceklerdir. İÇİNDEKİLER[] ÖN SÖZ .......................................................................................................................................... 1 ÇOCUK BAKIM ELEMANI PROGRAMINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR ................................................... 3 MESLEK ELEMANI TANIMI ............................................................................................................. 3 GİRİŞ KOŞULLARI ........................................................................................................................... 3 İSTİHDAM ALANLARI ..................................................................................................................... 3 EĞİTİM-ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI ....................................................................... 3 EĞİTİMCİLER .................................................................................................................................. 3 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ......................................................................................................... 3 BELGELENDİRME ........................................................................................................................... 3 YATAY VE DİKEY GEÇİŞLER ............................................................................................................. 4 EĞİTİM SÜRESİ............................................................................................................................... 4 ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ ............................................................................................... 4 İŞ BİRLİĞİ YAPILACAK KURUM VE KURULUŞLAR ........................................................................... 4 ÖĞRENCİ/KURSİYER KAZANIMLARI ............................................................................................... 4 EĞİTİM-ÖĞRETİM FAALİYETLERİ ................................................................................................... 5 MESLEKİ GELİŞİM MODÜLLERİ ...................................................................................................... 5 MODÜL VE İÇERİKLERİ ................................................................................................................... 6 YETERLİK VE MODÜL TABLOSU ..................................................................................................... 6 3 ÇOCUK BAKIM ELEMANI PROGRAMINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR ALAN ÇOCUK GELİŞİMİ VE EĞİTİMİ MESLEK ÇOCUK BAKIM ELEMANI MESLEK SEVİYESİ 3. SEVİYE MESLEK ELEMANI TANIMI Eğitim kurumlarında çocuğun günlük bakımını, beslenmesini, fiziksel güvenliğini sağlayan, çocuğun yaşına uygun basit etkinlik malzemelerini hazırlama işlemlerini öğretmen, öğretmen yardımcısının gözetimi ve denetiminde yapma yeterliklerini kazanan nitelikli kişidir. GİRİŞ KOŞULLARI 1. Okuma yazma bilmek veya İlkokul mezunu olmak. 2. Mesleğin gerektirdiği işleri ve yeterlikleri yapacak bedensel ve fiziksel özelliklere sahip olmak. İSTİHDAM ALANLARI Mesleğin gerektirdiği yeterlikleri kazanan bireyler, kazandıkları yeterlikler doğrultusunda eğitim sektöründe öğretmen veya öğretmen yardımcısının gözetim ve denetiminde erken çocukluk eğitim kurumlarında, çalışabilirler. EĞİTİM-ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI 1. Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğüne bağlı eğitim kurumlarında eğitim verilmektedir. 2. Programın uygulanabilmesi için Çocuk Gelişimi ve Eğitimi alanı standart donanımları ve mesleklerin gerektirdiği ekipmanlar sağlanmalıdır. EĞİTİMCİLER 1. Programın uygulanmasında Çocuk Gelişimi ve Eğitimi alanında eğitim almış alan öğretmenleri görev almalıdır. 2. Programın uygulanmasında gerektiğinde Çocuk Gelişimi ve Eğitimi alanında meslek elemanlarından yararlanılabilir. 3. Usta öğretici, bu programla ilgili yeterliklere sahip olmalıdır. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Bireylerin, çeşitli ölçme araçları kullanılarak; 1. Modüllerin sonunda kazandığı yeterlikler ölçülecektir. 2. Modüller ile kazandıkları bilgi, beceri ve tavırları ölçülecektir. 3. Ölçme sonuçları program sonunda değerlendirilecektir. 4. Eğitim kurumunda, işletmede ve kendi kendilerine yaptıkları tüm öğrenim faaliyetleri değerlendirilecektir. BELGELENDİRME Sertifika programlarında; meslek elemanlarının sahip olduğu yeterlikleri kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilir. Bu programlarda mesleğin yeterliklerine sahip meslek elemanları yetiştirmek amaçlanmaktadır.  Sertifika öğretim programı sürecinde bireylerin tamamladığı modüller, aldığı eğitimin tümü ve kazandıkları yeterlikler belgelendirilir. 4  Öğretim programının sonunda mesleğin yeterliklerini kazanan bireylerin aldığı belgeler mevzuat doğrultusunda sertifikada değerlendirilir. Bireyler mesleğin düzeyine göre mesleğinde sertifika alabilir.  Bireyler gelecekte meslek değiştirmek veya mesleğin ilişkili olduğu diğer mesleklere geçmek amacıyla eğitim almak isterse, kazandığı yeterlikler değerlendirilecektir.  Fark modüllerini tamamlayanlar ikinci bir meslekte kendini yetiştirebilecektir.  Öğretim programından ayrılan bireyin kazandığı yeterlikler belgelendirilerek istendiğinde diğer sertifika programlarında değerlendirilir.  Mesleğin seviyesine ve yeterliklerine sahip olanlar sertifika almaya hak kazanır ve ilgili iş yerlerinde çalışabilirler. YATAY VE DİKEY GEÇİŞLER Mesleğe yönelik geniş tabanlı yeterlikler kazandırmak hedeflenmiştir. 1. Eğitimin sonunda mesleğinde sertifika alan birey gerektirdiğinde fark eğitimi alarak diploma programını tamamlayabilir. 2. Mesleki eğitim alan veya bitirmiş olan birey; gerekli modülleri tamamlayarak alandaki diğer meslekler arasında geçiş yapabilir. EĞİTİM SÜRESİ 1. Meslek programının toplam eğitim süresi 2040/936 saat olarak planlanmıştır. 2. Eğitim süresinin okul, işletme ve bireysel öğrenme için ayrılmış dağılımı, modüller ile ilgili açıklamalarda belirtildiği gibi uygulanır. ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ Modüler öğretime yönelik olarak bireysel öğrenme yöntem ve teknikleri uygulanır. 1. Eğitimciler bireylere rehberlik eder. 2. Bireyler kendi kendine öğrenmeye teşvik edilir. 3. Bireylerin aktif olması sağlanır. 4. Bireyler araştırmaya yönlendirilir. 5. Bireyler kendi kendilerini değerlendirebilir. 6. Bireylere meslekî yeterlik kazandırmaya yönelik yöntem ve teknikler uygulanır. İŞ BİRLİĞİ YAPILACAK KURUM VE KURULUŞLAR Bireyler, programın gerektirdiği öğretim faaliyetleri, istihdam olanakları ve planlama konularında çevredeki üniversiteler, sivil toplum örgütleri, erken çocukluk eğitim kurumları, özel eğitim kurumları ve rehabilitasyon merkezleri meslek elemanları ile iş birliği yapılarak yönlendirilir. ÖĞRENCİ/KURSİYER KAZANIMLARI Programın sonunda mesleğe yönelik olarak öğrenci/kursiyer; 1. Mesleğin ait olduğu alandaki temel bilgi ve becerileri kazanabilecektir. 2. Alanın gerektirdiği temel yeterliklere sahip olabilecektir. 3. Mesleğin gerektirdiği işleri yapabilecektir. 4. Mesleğin gerektirdiği özel mesleki yeterlikleri kazanabilecektir. 5. Öğrenci/Kursiyer merkezli daha aktif ve kendi hızına göre öğrenme olanağı tanıyan kazanımlara sahip olabilecektir. 5 EĞİTİM-ÖĞRETİM FAALİYETLERİ Sertifika programında yer alan modüllerde öngörülen eğitim öğretim uygulamaları yapılır. MESLEKİ GELİŞİM MODÜLLERİ 1. Öğrenci/kursiyerin yaşam boyu kullanabileceği ve mesleki gelişmesine yararlı olabilecek, iyi ilişkiler kurabilme, öğrenmeyi öğrenme, bilgiye ulaşma, girişimcilik ve iş fikirleri üretme, işe uyum sağlama, kendini geliştirme ve problem çözme gibi bilgi ve becerilerin kazandırıldığı modüllerdir. 2. Bu modüller ile öğrenci/kursiyerlere ulusal ve uluslararası iş gücünden beklenen yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır. 3. Mesleki gelişim modül tablosundan, çevrenin istihdam durumu, öğrenci/kursiyerlerin hazır bulunuşluk düzeyi göz önüne alınarak modüller seçilecek ve yeterlik tablosunda yer alan süreye ilave edilecektir. 4. Dördüncü seviye meslek elemanları, bütün mesleki gelişim modüllerini tamamlamış olacaklardır. 5. Mesleki gelişim modülleri programlardan bağımsız olarak da kullanılabilecektir. KAZANDIRILAN YETERLİKLER DERSİN MODÜLLERİ SÜRE 1 Sağlıklı ve etkili iletişim kurmak ve sürdürmek İletişim 40/8 2 Öğrenme ihtiyaçları doğrultusunda bilgi ve veri toplamak Bilgiye Ulaşma ve Veri Toplama 40/8 3 Uygulanabilir girişimci iş fikirler üretmek Girişimci Fikirler Üretme 40/8 4 Girişimci işfikri geliştirmek ve planlamak Girişimci Fikri Geliştirme 40/8 5 İşletme kurma ve geliştirme ile ilgili faaliyetleri yürütmek İş Kurma ve Geliştirme 40/16 6 İşçi sağlığı mevzuatına uymak ve iş güvenliği önlemlerini almak İş Güvenliği ve İşçi Sağlığı 40/24 7 Çevreye karşı duyarlı olmak ve çevreyi korumak Çevre Koruma 40/8 8 Kendini geliştirerek karşılaştığı problemleri çözmek Problem Çözme 40/8 6 MODÜL VE İÇERİKLERİ  Öğrenme süresi her modül için toplam 40 saattir.  Kazandırılacak yeterliliğe bağlı olarak her Modül 40/8, 40/16, 40/24, 40/32, 40/40 olarak yapılabilir.  Modüllerde önerilen bu süreler öğrenme faaliyetlerindeki teorik ve uygulamalı tüm içeriği kapsar.  Modül içeriğindeki öğrenme faaliyetinin uygulanması imkânı olmadığında, diğer okullarla ve işletmelerle iş birliği çerçevesinde uygulamalar yapılabilir.  Kursiyer/öğrencinin önceden kazandığı yeterlikleri tekrar alma zorunluluğu yoktur.  Modül ve yeterlikler programdaki uygulama sırasına göre alınacaktır.  Programda yer alan modül ve yeterliklerin uygulama sırası zümre kararı ile belirlenir. NOT Çocuk Bakım Elemanı programı yeterlikler tablosu ve modülleri aşağıda verilmiştir. YETERLİK VE MODÜL TABLOSU YETERLİKLER MODÜLLER SÜRE 1 Birey gelişimine yönelik etkinlik hazırlamak Birey Gelişimi 40/16 2 Fiziksel gelişime uygun etkinlik hazırlamak Fiziksel Gelişim 40/16 3 Psiko-motor gelişime uygun etkinlik hazırlamak Psiko-Motor Gelişim 40/16 4 Bilişsel gelişime uygun etkinlik hazırlamak Bilişsel Gelişim 40/16 5 Dil gelişimine uygun etkinlik hazırlamak Dil Gelişimi 40/16 6 Sosyal gelişime uygun etkinlik hazırlamak Sosyal Gelişim 40/16 7 Duygusal gelişime uygun etkinlik hazırlamak Duygusal Gelişim 40/16 8 Ahlak gelişimine uygun etkinlik hazırlamak Ahlak Gelişimi 40/16 9 Cinsel gelişime uygun etkinlik hazırlamak Cinsel Gelişim 40/16 10 Anne çocuk sağlığını tanımaya yönelik etkinlik hazırlamak Anne ve Çocuk Sağlığı -1 40/8 11 Anne ve Çocuk Sağlığı -2 40/16 12 Çocuk hastalıklarının farkında olmak Çocuk hastalıkları 40/16 13 Aile planlamasını tanımaya yönelik etkinlik hazırlamak Aile planlaması 40/16 14 Çocuk beslenmesine uygun menü Hazırlamak Beslenme 40/8 7 15 Besin gruplarına uygun menü hazırlamak Besin Grupları 40/16 16 Gebelik ve emzik dönemine uygun menü hazırlamak Gebelik ve Emzik Döneminde Beslenme 40/16 17 Süt, oyun, okul çağına ve ergenliğe uygun menü hazırlamak Süt, Oyun, Okul ve Ergenlik Döneminde Beslenme 40/16 18 Özel durumlarda beslenmeye uygun etkinlik hazırlamak Özel Durumlarda Beslenme 40/16 19 Oyun etkinliğini planlamak Oyun Etkinlikleri -1 40/16 20 Oyun albümü hazırlamak Oyun Albümü 40/16 21 Müzik etkinliklerini tanıtmak Müzik Etkinlikleri 40/32 22 Müzik albümü hazırlamak Müzik Albümü 40/32 23 Çocuğun ruh sağlığını tanımaya yönelik etkinlik hazırlamak Çocuk Ruh Sağlığı 40/8 24 Çocukları tanıma tekniklerine uygun etkinlik hazırlamak Çocukları Tanıma Teknikleri 40/8 25 Aile ve çocuk ilişkisini izlemek Aile ve Çocuk 40/8 26 Okul ve çocuk ilişkisini takip etmek Okul ve Çocuk 40/8 27 Toplum ve çocuk ilişkisini izlemek Toplum ve Çocuk 40/8 28 Uyumsuz çocukların özelliklerini fark etmek Uyumsuz Çocuklar 40/8 29 Drama çalışmalarını planlamak Drama Çalışmaları 40/24 30 Drama çalışmalarını hazırlamak Drama Uygulamaları 40/24 31 Erken çocukluk eğitim kurumlarını tanımaya yönelik etkinlik hazırlamak Erken Çocukluk Eğitim Kurumlarında Fiziksel Özellikler ve Personel 40/24 32 Erken çocukluk dönemine yönelik plan hazırlamak Erken Çocuklukta Plan 40/24 33 Serbest zaman etkinlikleri hazırlamak Serbest Zaman Etkinlikleri 40/24 34 Türkçe dil etkinlikleri hazırlamak Türkçe Dil Etkinlikleri 40/24 35 Oyun etkinlikleri hazırlamak Oyun Etkinlikleri -2 40/24 36 Müzik etkinlikleri hazırlamak Müzik Etkinlikleri 40/24 37 Okuma yazmaya hazırlık çalışmaları için etkinlikler hazırlamak Okuma Yazmaya Hazırlık 40/24 38 Fen ve doğa etkinlikleri hazırlamak Fen ve Doğa Etkinlikleri 40/24 8 39 0-36 ay çocuğunun temel gereksinimlerini karşılamak 0-36 Ay Öz Bakım 40/32 40 36-72 ay çocuğunun temel gereksinimlerini karşılamak 36-72 Ay Öz Bakım 40/32 41 Eğitici oyuncak yapmak Eğitici Oyuncaklar 40/24 42 Dolgu oyuncakları yapmak Dolgu Oyuncaklar 40/24 43 Kukla yapmak Kuklalar 40/24 44 İletişim tekniklerini kullanmak Çocukla İletişim -1 40/24 45 İnsan ilişkilerini yürütebilmek Çocukla İletişim -2 40/24 46 İlk yardımın temel ilkelerini uygulamak İlk Yardımın Temel İlkeler 40/16 47 Temel yaşam desteği sağlamak Temel Yaşam Desteği 40/16 48 Yaralanmalarda ilk yardım uygulamak Yaralanmalarda İlk Yardım 40/16 49 Kırık, çıkık ve burkulmalarda ilk yardım uygulamak Kırık Çıkık ve Burkulmalarda İlk Yardım 40/16 50 Diğer acil durumlarda ilk yardım uygulamak Diğer Acil Durumlarda İlk Yardım 40/16 51 Hasta veya yaralıları taşımak Taşımalar 40/16 TOPLAM 2040/936 Tablolu sunum[] MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü ÇOCUK GELİŞİMİ VE EĞİTİMİ ÇOCUK BAKIM ELEMANI MODÜLER PROGRAMI YETERLİĞE DAYALI 2013 ANKARA 1 ÖN SÖZ Günümüzde mesleklerin değişim ile karşı karşıya olması ve daha karmaşık bir yapıda bulunmaya başlaması nedeniyle, mesleki yeterliklerin de geniş tabanlı bilgilere, becerilere ve tavırlara dayalı olmasını ve programların buna göre geliştirilmesini zorunlu hâle getirmektedir. Program çalışmaları kapsamında yapılan sektör tarama ve inceleme çalışmaları sonucunda sektörde faaliyet gösterilen meslekler saptanarak, bu meslekler ikinci, üçüncü ve dördüncü seviye meslek gruplarına ayrılmıştır. Sektörde çalışan kişilerin görüş ve önerilerinden yola çıkılarak her meslek dalına ait anket soruları hazırlanmış, daha sonra anketler yurdun çeşitli bölgelerinde uygulanarak mesleklere özgü yeterlikler belirlenmiştir. Program geliştirme sürecinin her aşamasında üniversitelerin ve ülkemizin önde gelen sektör temsilcileri ile iş birliği yapılmış kişi ve kurumların program çalışmalarına doğrudan katkıları sağlanmıştır. Sektör ve yükseköğretim kurumlarının beklentileri programa yansıtılarak, mesleklere ait belirlenen yeterlikler öğretim programları ve modüllerin temel dayanağını ve içeriğini oluşturmuştur. Uluslararası düzeyde meslek elemanlarından beklenen yeterlikler çeşitli araştırmalar ve yerli/yabancı uzman görüşlerine dayanılarak tespit edilmiş, elde edilen sonuçlar program çalışmalarına aktarılmıştır. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi alanı öğretim programları, gelişmelere bağlı olarak esnek ve sürekli güncellenmeye uygun bir yapıda tasarlanmıştır. Bireyler kazandıkları güncel mesleki yeterlikler doğrultusunda istihdam edilebileceklerdir. 2 İÇİNDEKİLER ÖN SÖZ .......................................................................................................................................... 1 ÇOCUK BAKIM ELEMANI PROGRAMINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR ................................................... 3 MESLEK ELEMANI TANIMI ............................................................................................................. 3 GİRİŞ KOŞULLARI ........................................................................................................................... 3 İSTİHDAM ALANLARI ..................................................................................................................... 3 EĞİTİM-ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI ....................................................................... 3 EĞİTİMCİLER .................................................................................................................................. 3 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ......................................................................................................... 3 BELGELENDİRME ........................................................................................................................... 3 YATAY VE DİKEY GEÇİŞLER ............................................................................................................. 4 EĞİTİM SÜRESİ............................................................................................................................... 4 ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ ............................................................................................... 4 İŞ BİRLİĞİ YAPILACAK KURUM VE KURULUŞLAR ........................................................................... 4 ÖĞRENCİ/KURSİYER KAZANIMLARI ............................................................................................... 4 EĞİTİM-ÖĞRETİM FAALİYETLERİ ................................................................................................... 5 MESLEKİ GELİŞİM MODÜLLERİ ...................................................................................................... 5 MODÜL VE İÇERİKLERİ ................................................................................................................... 6 YETERLİK VE MODÜL TABLOSU ..................................................................................................... 6 3 ÇOCUK BAKIM ELEMANI PROGRAMINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR ALAN ÇOCUK GELİŞİMİ VE EĞİTİMİ MESLEK ÇOCUK BAKIM ELEMANI MESLEK SEVİYESİ 3. SEVİYE MESLEK ELEMANI TANIMI Eğitim kurumlarında çocuğun günlük bakımını, beslenmesini, fiziksel güvenliğini sağlayan, çocuğun yaşına uygun basit etkinlik malzemelerini hazırlama işlemlerini öğretmen, öğretmen yardımcısının gözetimi ve denetiminde yapma yeterliklerini kazanan nitelikli kişidir. GİRİŞ KOŞULLARI 1. Okuma yazma bilmek veya İlkokul mezunu olmak. 2. Mesleğin gerektirdiği işleri ve yeterlikleri yapacak bedensel ve fiziksel özelliklere sahip olmak. İSTİHDAM ALANLARI Mesleğin gerektirdiği yeterlikleri kazanan bireyler, kazandıkları yeterlikler doğrultusunda eğitim sektöründe öğretmen veya öğretmen yardımcısının gözetim ve denetiminde erken çocukluk eğitim kurumlarında, çalışabilirler. EĞİTİM-ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI 1. Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğüne bağlı eğitim kurumlarında eğitim verilmektedir. 2. Programın uygulanabilmesi için Çocuk Gelişimi ve Eğitimi alanı standart donanımları ve mesleklerin gerektirdiği ekipmanlar sağlanmalıdır. EĞİTİMCİLER 1. Programın uygulanmasında Çocuk Gelişimi ve Eğitimi alanında eğitim almış alan öğretmenleri görev almalıdır. 2. Programın uygulanmasında gerektiğinde Çocuk Gelişimi ve Eğitimi alanında meslek elemanlarından yararlanılabilir. 3. Usta öğretici, bu programla ilgili yeterliklere sahip olmalıdır. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Bireylerin, çeşitli ölçme araçları kullanılarak; 1. Modüllerin sonunda kazandığı yeterlikler ölçülecektir. 2. Modüller ile kazandıkları bilgi, beceri ve tavırları ölçülecektir. 3. Ölçme sonuçları program sonunda değerlendirilecektir. 4. Eğitim kurumunda, işletmede ve kendi kendilerine yaptıkları tüm öğrenim faaliyetleri değerlendirilecektir. BELGELENDİRME Sertifika programlarında; meslek elemanlarının sahip olduğu yeterlikleri kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilir. Bu programlarda mesleğin yeterliklerine sahip meslek elemanları yetiştirmek amaçlanmaktadır.  Sertifika öğretim programı sürecinde bireylerin tamamladığı modüller, aldığı eğitimin tümü ve kazandıkları yeterlikler belgelendirilir. 4  Öğretim programının sonunda mesleğin yeterliklerini kazanan bireylerin aldığı belgeler mevzuat doğrultusunda sertifikada değerlendirilir. Bireyler mesleğin düzeyine göre mesleğinde sertifika alabilir.  Bireyler gelecekte meslek değiştirmek veya mesleğin ilişkili olduğu diğer mesleklere geçmek amacıyla eğitim almak isterse, kazandığı yeterlikler değerlendirilecektir.  Fark modüllerini tamamlayanlar ikinci bir meslekte kendini yetiştirebilecektir.  Öğretim programından ayrılan bireyin kazandığı yeterlikler belgelendirilerek istendiğinde diğer sertifika programlarında değerlendirilir.  Mesleğin seviyesine ve yeterliklerine sahip olanlar sertifika almaya hak kazanır ve ilgili iş yerlerinde çalışabilirler. YATAY VE DİKEY GEÇİŞLER Mesleğe yönelik geniş tabanlı yeterlikler kazandırmak hedeflenmiştir. 1. Eğitimin sonunda mesleğinde sertifika alan birey gerektirdiğinde fark eğitimi alarak diploma programını tamamlayabilir. 2. Mesleki eğitim alan veya bitirmiş olan birey; gerekli modülleri tamamlayarak alandaki diğer meslekler arasında geçiş yapabilir. EĞİTİM SÜRESİ 1. Meslek programının toplam eğitim süresi 2040/936 saat olarak planlanmıştır. 2. Eğitim süresinin okul, işletme ve bireysel öğrenme için ayrılmış dağılımı, modüller ile ilgili açıklamalarda belirtildiği gibi uygulanır. ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ Modüler öğretime yönelik olarak bireysel öğrenme yöntem ve teknikleri uygulanır. 1. Eğitimciler bireylere rehberlik eder. 2. Bireyler kendi kendine öğrenmeye teşvik edilir. 3. Bireylerin aktif olması sağlanır. 4. Bireyler araştırmaya yönlendirilir. 5. Bireyler kendi kendilerini değerlendirebilir. 6. Bireylere meslekî yeterlik kazandırmaya yönelik yöntem ve teknikler uygulanır. İŞ BİRLİĞİ YAPILACAK KURUM VE KURULUŞLAR Bireyler, programın gerektirdiği öğretim faaliyetleri, istihdam olanakları ve planlama konularında çevredeki üniversiteler, sivil toplum örgütleri, erken çocukluk eğitim kurumları, özel eğitim kurumları ve rehabilitasyon merkezleri meslek elemanları ile iş birliği yapılarak yönlendirilir. ÖĞRENCİ/KURSİYER KAZANIMLARI Programın sonunda mesleğe yönelik olarak öğrenci/kursiyer; 1. Mesleğin ait olduğu alandaki temel bilgi ve becerileri kazanabilecektir. 2. Alanın gerektirdiği temel yeterliklere sahip olabilecektir. 3. Mesleğin gerektirdiği işleri yapabilecektir. 4. Mesleğin gerektirdiği özel mesleki yeterlikleri kazanabilecektir. 5. Öğrenci/Kursiyer merkezli daha aktif ve kendi hızına göre öğrenme olanağı tanıyan kazanımlara sahip olabilecektir. 5 EĞİTİM-ÖĞRETİM FAALİYETLERİ Sertifika programında yer alan modüllerde öngörülen eğitim öğretim uygulamaları yapılır. MESLEKİ GELİŞİM MODÜLLERİ 1. Öğrenci/kursiyerin yaşam boyu kullanabileceği ve mesleki gelişmesine yararlı olabilecek, iyi ilişkiler kurabilme, öğrenmeyi öğrenme, bilgiye ulaşma, girişimcilik ve iş fikirleri üretme, işe uyum sağlama, kendini geliştirme ve problem çözme gibi bilgi ve becerilerin kazandırıldığı modüllerdir. 2. Bu modüller ile öğrenci/kursiyerlere ulusal ve uluslararası iş gücünden beklenen yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır. 3. Mesleki gelişim modül tablosundan, çevrenin istihdam durumu, öğrenci/kursiyerlerin hazır bulunuşluk düzeyi göz önüne alınarak modüller seçilecek ve yeterlik tablosunda yer alan süreye ilave edilecektir. 4. Dördüncü seviye meslek elemanları, bütün mesleki gelişim modüllerini tamamlamış olacaklardır. 5. Mesleki gelişim modülleri programlardan bağımsız olarak da kullanılabilecektir. KAZANDIRILAN YETERLİKLER DERSİN MODÜLLERİ SÜRE 1 Sağlıklı ve etkili iletişim kurmak ve sürdürmek İletişim 40/8 2 Öğrenme ihtiyaçları doğrultusunda bilgi ve veri toplamak Bilgiye Ulaşma ve Veri Toplama 40/8 3 Uygulanabilir girişimci iş fikirler üretmek Girişimci Fikirler Üretme 40/8 4 Girişimci işfikri geliştirmek ve planlamak Girişimci Fikri Geliştirme 40/8 5 İşletme kurma ve geliştirme ile ilgili faaliyetleri yürütmek İş Kurma ve Geliştirme 40/16 6 İşçi sağlığı mevzuatına uymak ve iş güvenliği önlemlerini almak İş Güvenliği ve İşçi Sağlığı 40/24 7 Çevreye karşı duyarlı olmak ve çevreyi korumak Çevre Koruma 40/8 8 Kendini geliştirerek karşılaştığı problemleri çözmek Problem Çözme 40/8 6 MODÜL VE İÇERİKLERİ  Öğrenme süresi her modül için toplam 40 saattir.  Kazandırılacak yeterliliğe bağlı olarak her Modül 40/8, 40/16, 40/24, 40/32, 40/40 olarak yapılabilir.  Modüllerde önerilen bu süreler öğrenme faaliyetlerindeki teorik ve uygulamalı tüm içeriği kapsar.  Modül içeriğindeki öğrenme faaliyetinin uygulanması imkânı olmadığında, diğer okullarla ve işletmelerle iş birliği çerçevesinde uygulamalar yapılabilir.  Kursiyer/öğrencinin önceden kazandığı yeterlikleri tekrar alma zorunluluğu yoktur.  Modül ve yeterlikler programdaki uygulama sırasına göre alınacaktır.  Programda yer alan modül ve yeterliklerin uygulama sırası zümre kararı ile belirlenir. NOT Çocuk Bakım Elemanı programı yeterlikler tablosu ve modülleri aşağıda verilmiştir. YETERLİK VE MODÜL TABLOSU YETERLİKLER MODÜLLER SÜRE 1 Birey gelişimine yönelik etkinlik hazırlamak Birey Gelişimi 40/16 2 Fiziksel gelişime uygun etkinlik hazırlamak Fiziksel Gelişim 40/16 3 Psiko-motor gelişime uygun etkinlik hazırlamak Psiko-Motor Gelişim 40/16 4 Bilişsel gelişime uygun etkinlik hazırlamak Bilişsel Gelişim 40/16 5 Dil gelişimine uygun etkinlik hazırlamak Dil Gelişimi 40/16 6 Sosyal gelişime uygun etkinlik hazırlamak Sosyal Gelişim 40/16 7 Duygusal gelişime uygun etkinlik hazırlamak Duygusal Gelişim 40/16 8 Ahlak gelişimine uygun etkinlik hazırlamak Ahlak Gelişimi 40/16 9 Cinsel gelişime uygun etkinlik hazırlamak Cinsel Gelişim 40/16 10 Anne çocuk sağlığını tanımaya yönelik etkinlik hazırlamak Anne ve Çocuk Sağlığı -1 40/8 11 Anne ve Çocuk Sağlığı -2 40/16 12 Çocuk hastalıklarının farkında olmak Çocuk hastalıkları 40/16 13 Aile planlamasını tanımaya yönelik etkinlik hazırlamak Aile planlaması 40/16 14 Çocuk beslenmesine uygun menü Hazırlamak Beslenme 40/8 7 15 Besin gruplarına uygun menü hazırlamak Besin Grupları 40/16 16 Gebelik ve emzik dönemine uygun menü hazırlamak Gebelik ve Emzik Döneminde Beslenme 40/16 17 Süt, oyun, okul çağına ve ergenliğe uygun menü hazırlamak Süt, Oyun, Okul ve Ergenlik Döneminde Beslenme 40/16 18 Özel durumlarda beslenmeye uygun etkinlik hazırlamak Özel Durumlarda Beslenme 40/16 19 Oyun etkinliğini planlamak Oyun Etkinlikleri -1 40/16 20 Oyun albümü hazırlamak Oyun Albümü 40/16 21 Müzik etkinliklerini tanıtmak Müzik Etkinlikleri 40/32 22 Müzik albümü hazırlamak Müzik Albümü 40/32 23 Çocuğun ruh sağlığını tanımaya yönelik etkinlik hazırlamak Çocuk Ruh Sağlığı 40/8 24 Çocukları tanıma tekniklerine uygun etkinlik hazırlamak Çocukları Tanıma Teknikleri 40/8 25 Aile ve çocuk ilişkisini izlemek Aile ve Çocuk 40/8 26 Okul ve çocuk ilişkisini takip etmek Okul ve Çocuk 40/8 27 Toplum ve çocuk ilişkisini izlemek Toplum ve Çocuk 40/8 28 Uyumsuz çocukların özelliklerini fark etmek Uyumsuz Çocuklar 40/8 29 Drama çalışmalarını planlamak Drama Çalışmaları 40/24 30 Drama çalışmalarını hazırlamak Drama Uygulamaları 40/24 31 Erken çocukluk eğitim kurumlarını tanımaya yönelik etkinlik hazırlamak Erken Çocukluk Eğitim Kurumlarında Fiziksel Özellikler ve Personel 40/24 32 Erken çocukluk dönemine yönelik plan hazırlamak Erken Çocuklukta Plan 40/24 33 Serbest zaman etkinlikleri hazırlamak Serbest Zaman Etkinlikleri 40/24 34 Türkçe dil etkinlikleri hazırlamak Türkçe Dil Etkinlikleri 40/24 35 Oyun etkinlikleri hazırlamak Oyun Etkinlikleri -2 40/24 36 Müzik etkinlikleri hazırlamak Müzik Etkinlikleri 40/24 37 Okuma yazmaya hazırlık çalışmaları için etkinlikler hazırlamak Okuma Yazmaya Hazırlık 40/24 38 Fen ve doğa etkinlikleri hazırlamak Fen ve Doğa Etkinlikleri 40/24 8 39 0-36 ay çocuğunun temel gereksinimlerini karşılamak 0-36 Ay Öz Bakım 40/32 40 36-72 ay çocuğunun temel gereksinimlerini karşılamak 36-72 Ay Öz Bakım 40/32 41 Eğitici oyuncak yapmak Eğitici Oyuncaklar 40/24 42 Dolgu oyuncakları yapmak Dolgu Oyuncaklar 40/24 43 Kukla yapmak Kuklalar 40/24 44 İletişim tekniklerini kullanmak Çocukla İletişim -1 40/24 45 İnsan ilişkilerini yürütebilmek Çocukla İletişim -2 40/24 46 İlk yardımın temel ilkelerini uygulamak İlk Yardımın Temel İlkeler 40/16 47 Temel yaşam desteği sağlamak Temel Yaşam Desteği 40/16 48 Yaralanmalarda ilk yardım uygulamak Yaralanmalarda İlk Yardım 40/16 49 Kırık, çıkık ve burkulmalarda ilk yardım uygulamak Kırık Çıkık ve Burkulmalarda İlk Yardım 40/16 50 Diğer acil durumlarda ilk yardım uygulamak Diğer Acil Durumlarda İlk Yardım 40/16 51 Hasta veya yaralıları taşımak Taşımalar 40/16 TOPLAM 2040/936 Otizm Spektrum Bozukluğu olan bireylerin değerlendirme süreçleri tarama, tanılama ve gelişimsel veri toplama süreçleri olarak üç grupta incelenebilir. Tarama erken yaşta tanılamayı kolaylaştırmak amacıyla Otizm Spektrum Bozukluğu risk grubunda bulunan çocukların belirlenmesi, tanılama ise sosyal iletişim ve etkileşim, kısıtlı, basmakalıp, tekrarlayan davranışlarından herhangi birinde yetersizlik olduğu gözlemlenen çocukların otizm spektrum bozukluğuna sahip olup olmadığının belirlenmesi sürecidir. Gelişimsel düzeyinin değerlendirilmesi ise gerekli önlemleri almak, herhangi bir müdahale programını uygulamak, uygulamanın gelişim üzerindeki etkilerini değerlendirebilmek için çocukların güçlü ve zayıf yanlarını belirlemek üzere çeşitli kaynaklardan ve farklı değerlendirme araçları kullanılarak bilgi toplanması olarak tanımlanabilir. Otizm Spektrum Bozukluğu olan bireylerin taranması, tanılanması ve gelişimsel değerlendirmelerine ilişkin ayrıntılı bilgi açıklanmıştır. Ülkemizde değerlendirme süreci tarama, tanılama ve değerlendirme olarak izlenmektedir. Tarama Otizm Spektrum Bozukluğu ya da herhangi bir gelişimsel gerilik riski taşıyan çocukların belirlenmesidir. Ülkemizde, çocukların ilk gelişim takipleri Sağlık Bakanlığı’na bağlı Aile Sağlığı Merkezleri’nde görev yapan aile hekimleri tarafından yapılır. Ailenin isteğine göre hastanelerde de çocuk doktorları tarafından gelişim takipleri yapılır. Tarama için ülkemizde genelde Denver Gelişimsel Tarama Testi Denver II, Ankara Gelişim Envanteri AGTE yoğun olarak kullanılmaktadır. Tanılama Otizm Spektrum Bozukluğu tanısı, DSM – 5 tanı ölçütleri dikkate alınarak uzman gözlemi ve aileden alınan bilgilerle uzmanlar tarafından konabilir. Alanda çalışan psikiyatri uzmanları DSM – IV, ICD – 10 ve 2013 Mayıs ayı itibariyle DSM – 5 gibi tanı araçları ile çeşitli ölçek, dereceleme ölçekleri, kontrol listelerinin sonuçlarını temel alarak klinik gözlemler yapar ve Otizm Spektrum Bozukluğu tanısı koyarlar. Amerikan Psikiyatri Birliği tarafından yayımlanan DSM, hem çocuklar, hem de yetişkinlerde görülen tüm psikiyatrik bozuklukları kapsar. DSM el kitabında bu bozuklukların nedenleri, görülme yaşı ve cinsiyet gibi özelliklere ilişkin istatistikler, bozuklukların gelişimine ilişkin öngörüler ile sağaltım önerileri de yer almakta. DSM sistemi ülkemizde psikiyatri uzmanları tarafından tanı koyma sürecinde yaygın olarak kullanılmaktadır. ANADOLU OTİZM EĞİTİM VE MÜCADELE GEYDİRİCİ VAKFI ANOV DEĞERLENDİRME SÜRECİ Otizm Spektrum Bozukluğu gösteren bireylerin değerlendirilip doğru, bireysel özelliklerine uygun hizmet sağlamak, çevresel koşullarını düzenlemek, ailelerin Otizm Spektrum Bozukluğu gösteren bireylerin düzeyini nasıl algıladıkları, çocuklarından neler bekledikleri konularında bilgi toplamak için eğitsel değerlendirme yapmak şarttır. Bu konuda ANOV’da aşağıdaki süreç ilk değerlendirme sırasında izlenmektedir Randevu sırasında, randevu alan kişiden Otizm Spektrum Bozukluğu gösteren çocuğun kabaca durumu hakkında bilgi alınır. Tıbbi tanısının ne olduğu, tanının hangi uzman ya da uzmanlar tarafından konulduğu, tanıyı kaç yaşında aldığı ve şuan kaç yaşında olduğu, tanı almadıysa şüphelenilen durumlar neler ve çocuğun davranışları hakkında kısa bir bilgi istenilir. Aileye randevuya gelirken yanlarında getirmeleri gereken nesne ve evraklar hakkında bilgi verilir. Yani Otizm Spektrum Bozukluğu gösteren çocuğun oynamaktan hoşlandığı oyuncakları, sevdiği yiyecek ve içecekleri yanlarında bulundurmaları istenir. Değerlendirme sürecinde bunların kullanılacağı söylenir. Çocuğun almış olduğu tanı raporlarını da yanlarında getirmeleri söylenir. Otizm Spektrum Bozukluğu gösteren çocuğun tahmin edilen durumuna göre değerlendirme ortamı hazırlanır. Yani değerlendirilecek öğrencinin yaşına, cinsiyetine, ilgi alanlarına ve özelliklerine uygun şekilde ortam düzenlenir. Değerlendirme ekibi bu ortamda çocuğun belli becerilerini değerlendirir eşleme, taklit, ortak dikkat, iletişim, alıcı ve ifade edici dil becerileri, serbest zaman değerlendirme becerileri, akademik becerileri. Bu gibi becerileri değerlendirerek gözlenebilir ve ölçülebilir performansını belirlerler. Görüşme sırasında, Aile Bilgi Formu ve GOBDÖ – 2 – TV uygulaması için ölçek aileye verilir. Nasıl doldurulacağı ailenin anlayabileceği şekilde gerekirse bir kaç maddeyi birlikte puanlayarak açıklanır. Aile Gilliam Otistik Bozukluk Derecelendirme Ölçeği 2-Türkçe Versiyonu kullanarak Otizm Spektrum Bozukluğu indeks puanını belirlerler. Değerlendirmeci Otizm Spektrum Bozukluğu gösteren çocuk üzerinde yaptığı kısa gözlem sonucu, aile görüşmesi sonuçları ve GOBDÖ-2-TV den elde edilen sonuçlarla birlikte aileye ön bilgilendirme yapar ve ailenin soruları yanıtlanır. Bilgilendirme sonrası ailenin geliş amacı doğrultusunda, ANOV Nermin – Osman Akça Eğitim Merkezi’nin koşulları ve çalışma programı konusunda gerekiyorsa ek olarak devletin okulları ve sağladığı olanaklar konusunda aile bilgilendirilir. Bu görüşme en az 1 saat en fazla 1 saat 30 dakika sürer. Çocuğun eğitsel değerlendirme raporu Ek1 Örnek Rapor ve çocuğa öncelikli olarak kazandırılması gereken beceri ve davranışların listesi hakkında yazılı döküman aileye iletilir. Eğitsel değerlendirme raporu, öncelikli olarak kazandırılması gereken beceri ve davranışların listesi, GOBDÖ-2-TV sonucu ve çocuğun hatırlatıcı videosu CD olarak arşivlenir. Değerlendirmede Kullanılan Araçlar ANOV Çocuk ve Aile Öyküsü Formu Otizm Spektrum Bozukluğu gösteren çocuğun ailesinin sosyo-demografik anne/babanın yaşı, medeni durumu, eğitim durumu, mesleği, yaşanılan il, çocuğun yaşı, cinsiyeti, tanısı özellikleri hakkında bilgi edinmek, otizm spektrum bozukluğu gösteren çocuğun aile öyküsü, değerlendirilen çocuğa ait genel bilgiler, çocuğun doğum öyküsü, sağlık öyküsü, gelişim öyküsü bölümlerinden oluşmaktadır. GOBDÖ-2-TV GOBDÖ–2-TV’nin orijinal adı Gilliam Autism Rating Scale-2’dir. GOBDÖ–2-TV otistik bozukluğu karakterize eden davranışlar sergileyen 3–23 yaşlar arasındaki bireylerin değerlendirilmesi amacıyla geliştirilmiş bir derecelendirme ölçeğidir. GOBDÖ–2-TV, otizm spektrum bozukluğu olan bireyleri tarama, tanılama, ağır düzeyde davranış problemlerini değerlendirme, davranışsal ilerlemeyi belirleme/değerlendirme, bireyselleştirilmiş eğitim planı BEP için amaçları belirleme, bilimsel araştırmalar için veri toplamada güvenli bir şekilde kullanılabilmektedir. Ölçek, Otizm Spektrum Bozukluğu gösteren bireyi iyi tanıyan kişiler aile, birincil bakıcılar, uzmanlar ya da öğretmenler tarafından doldurulabilmektedir Diken, Ardıç ve Diken, 2011. Gelişim alanlarını değerlendirme gözlem formu İlk değerlendirme, değerlendirme ekibi tarafından her çocuk için uygulanır. Bu değerlendirme çocuğun çeşitli gelişim alanlarındaki performansını yorumlayabilmek amacıyla yapılır. Değerlendirme sırasında video kamerayla çekim yapılır ve görüntüler süpervizör – eğitimci gerektiğinde akademik danışman tarafında izlenerek analiz edildikten sonra arşivlenir. Değerlendirmede belirlenmiş olan gelişim alanları için çeşitli araç gereçler kullanılarak veri toplanır. Her bölüm altında yer alan tablolara işaretlemeler yapılır ve form üzerine kişisel gözlem notları alınır. Değerlendirme sırasında çocuğun tercih ettiği yiyecek, oyuncak ya da nesneler bu süreçte kullanılabilir. Bunlar dışında sözel övgüler de olumlu davranışları sırasında kullanılır. Formun alt bölümleri taklit becerileri, alıcı dil, ifade edici dil, yönerge takip eme, eşleme, sohbet etme, yazma, okuma, matematik ve oyun oynama kısımlarından oluşmaktadır. Otizm, sosyal iletişimde, gelişimsel dilde ve tekrarlayıcı davranışları içinde barındıran iletişim becerilerindeki bozukluk olarak nitelendirilen karmaşık nöro-davranışsal bir durumdur. Belirtilerin çeşitliliği nedeniyle, bu duruma Otizm Spektrum Bozukluk OSB adı verilir. Semptomlar, beceriler ve bozulma düzeyi olarak çok çeşitlilik gösterir. OSB, normal yaşamı kısıtlayan yetersizlikten, kurumsal bakım gerektirebilen yıkıcı sakatlığa kadar bir yelpazede kendisini gösterir. Otizmi olan çocuklar iletişim kurmakta zorlanırlar. Başkalarının ne düşündüğünü ve hissettiğini anlamak konusunda zorluk yaşarlar. Bu durum kendilerini, kelimelerle veya jestlerle, yüz ifadeleriyle ve dokunuşla ifade etmelerini çok zorlaştırır. Çok hassas olan otizmli çocuklar, başkalarına normal görünen sesler, dokunma, ve kokular nedeniyle ciddi sıkıntı yaşayabilirler. Otistik çocuklar sallanma, el çırpma gibi tekrarlayan, klişeleşmiş vücut hareketlerine sahip olabilirler. İnsanlara alışılmadık tepkiler verebilirler. Ayrıca, nesnelere bağlanma, değişime direnç, saldırgan ve kendine zarar verici davranışlar sergileyebilirler. Bazen çevrelerindeki insanları, nesneleri veya etkinlikleri fark etmiyor gibi görünebilirler. Otizmi olan insanların bir dereceye kadar bilişsel bozuklukları vardır. Çoğu tipik bilişsel bozukluğun tersine, otizmli bireyler dengesiz beceri gelişimi gösterirler. Başkalarıyla iletişime geçme gibi komünikasyon alanlarında sorun yaşayabilirler. Fakat aynı zamanda, çizim yapma, müzik, matematik problemleri çözme ya da ezber yapma konularında fazlasıyla gelişmiş becerilere sahip olabilirler. Otizmin semptomları tipik olarak yaşamın ilk 3 yılında açığa çıkar. Bazı çocuklarda doğum sırasında bazı işaretlerle kendisini gösterir. Bazılarında ise başlarda normal gelişim gösterir, fakat semptomlar 18-36 ay arası aniden kötüye gitmeye başlar. Otizm, erkeklerde kızlardan dört kat daha yaygındır. Irksal, etnik veya toplumsal sınırlarla ilişkili bir konu değildir. Otizmin arttığı söyleniyor; fakat, bu artışın teşhis edilmesindeki değişikliklerle alakalı olup olmadığı veya hastalığın görülme sıklığında bir artış olup olmadığıyla bağlantılı olduğu konusunda kesinlik yoktur. Otizm spektrumu çok geniş çaplıdır. Bazı kişilerde çok dikkat çeken sorunları olabilirken, diğerlerinde olmayabilir. Ortak konu ise sosyal becerilerde, iletişim ve davranış konularındaki farklılıklardır. Sosyal Beceriler Otistik bir çocuk, başka insanlarla etkileşime girme konusunda zorluklar yaşar. Sosyal becerilerdeki problemler, en genel işaretlerden bazılarıdır. Başkalarıyla yakın ilişki kurmak isterseler de bunun nasıl olacağı konusunda bir fikirleri yoktur. Eğer bir çocukta belirtiler varsa, muhtemelen 8-10 aylıkken bazı sosyal semptomlar gösterebilir. Bunlar şu şekilde olabilir; İlk yaşında ismine cevap vermeyebilir. Diğer insanlarla oynamak, bir şeyler paylaşmak veya konuşmak onların ilgisini çekmez. Yalnız olmayı tercih ederler. Fiziksel teması reddederler. Göz temasından kaçınırlar. İletişim Otistik bireylerin yaklaşık %40’ı her zaman konuşmaz, %25-30 kadarının dil becerilerinde sorun yaşarlar. Bazı çocuklar geç konuşurlar. Birçoğunun iletişim ile ilgili bazı problemleri vardır. Bunlar; Gecikmiş konuşma ve dil becerileri Düz, robotik konuşma sesi Aynı cümleyi defalarca tekrarlamak Zamirlerle ilgili problemler örneğin, ben’ yerine sen’ demek İşaret etmek veya el sallamak gibi genel hareketleri nadiren kullanmak ya da kullanmamak ve bunlara cevap vermemek Soru cevaplarken veya konuşurken konuya devam edememe Şakayı veya iğnelemeyi tanımlayamamak Davranış Kalıpları Otistik çocuklar olağandışı görünen veya tipik olmayan şekilde hareket ederler. Buna örnek olarak; El çırpma, sallanma, dönme gibi tekrarlayıcı davranışlar Sürekli hareket ve aşırı davranış Spesifik rutinler ve ritüeller Dokunma, ışık ve sese karşı aşırı hassasiyet Teşhis Nasıl Koyulur? Erken tanı otizm spektrum bozukluğu olan çocukların yaşamlarında çok büyük fark yaratabilir. Ancak OSB teşhisi koymak her zaman kolay değildir. Laboratuvar testi yoktur, bu yüzden doktorlar çok küçük çocukların davranışlarını gözlemlemeye ve ailelerin endişelerini dinlemeye odaklanırlar. OSB’nin çok çeşitli semptomları vardır. Spektrumda olan bazı insanlar ciddi zihinsel engellidirler. Bazıları ise oldukça zekidir ve bağımsız olarak yaşayabilirler. Değerlendirme genellikle, çocuğunuzun bilişsel düzeyi, dil becerisi, ve yemek yeme, kendi giyinme, banyoya girme gibi yaşam becerilerini kontrol etme üzerinedir. Çocuğunuzun OSB olduğuna dair belirti var ise, aşağıda bahsedilen iki kategoriye de sahip olması gerekir. İletişim ve sosyal etkileşim ile ilgili zorluklar. OSB olan çocuklar için, göz teması kurmak, sosyal ipuçlarını okumak, insanların tepkileri arasında bağlantı kurmak veya sohbet etmek zordur. Ayrıca, spor yapmak, çizim yapmak ve yazmak gibi şeyler için gerekli kas becerileri ile ilgili sorunlar yaşarlar. Sınırlı ve tekrarlayan davranış kalıpları. OSB olan çocuklar, bedenlerini sallayabilir, cümleleri tekrarlayabilir veya rutindeki değişiklere karşı altüst olabilirler. Genellikle bir konuyla yakından ilgilenirler. Ayrıca, duyusal sorunlar yaşarlar. Otizm Tedavileri Tedavi şekli çocuğun bireysel ihtiyaçlarına bağlıdır. OSB bir spektrum bozukluğu olduğu için yani bazı çocuklar hafif semptomlar gösterirken, bazılarının ise ciddi semptomlar göstermesi çok çeşitli tedavi şekilleri vardır. Bu tedavi şekilleri, konuşma ve davranışları iyileştirmek ve geliştirmek için farklı tür terapiler içerir, hatta bazen ilaç tedavisi yardımcı olarak kullanılır. Çocuğun yararlanabileceği tedaviler, durumuna ve ihtiyaçlarına bağlıdır, fakat amaç aynıdır; semptomları azaltmak ve gelişimine destek olmak. Davranış ve İletişim Tedavileri Uygulamalı Davranış Analizi UDA UDA, çocuğun olumlu davranışları öğrenmesine ve olumsuz davranışları azaltmasına yardımcı olmak için okullarda ve kliniklerde sıklıkla kullanılır. Bu yaklaşım, çok çeşitli becerilerin gelişmesi için kullanılır. Gelişimsel, Bireysel Farklılıklar, İlişki Temelli Yaklaşım DIR Bu tür tedaviler Floortime olarak bilinir. Bunun nedeni, çocuğu yere oturtarak sevdiği aktiviteleri yapmak ve onunla yerde oyunlar oynanır. İletişim kurma ve duygular konusundaki becerileri çocuğa öğreterek duygusal ve zihinsel olarak gelişmesi desteklenir. Otistik ve İletişim Engeli olan Çocukların Tedavi ve Eğitimi TEACCH Bu tedavi şeklinde, çocuğun giyinmek gibi günlük becerileri öğrenmesine yardımcı olmak için resimli kartlar gibi görsel ipuçları kullanılır. Bilgi, küçük adımlara ayrılır böylelikle daha kolay öğrenilebilir. Resim Değiş-Tokuşuna Dayalı İletişim Sistemi PECS Bu, bir diğer görsel-temelli tedavi şeklidir, fakat resim kartları yerine semboller kullanılır. Çocuk, soru sormayı ve özel sembollerle iletişim kurmayı öğrenir. Duyu Bütünleme Terapisi Eğer çocuk, belirli seslere, dokunulmaya veya parlak ışıklara karşı duyarlıysa bu tedavi şekli onun bu tür duyusal bilgilerle nasıl baş etmesi gerektiği konusunda yardımcı olur. İlaç OSD için belirli bir tedavi şekli veya güncel olarak kullanılan ilaç tedavisi yoktur. Ancak, bazı ilaçlar depresyon, nöbetler, uykusuzluk veya odaklanmada problem yaşama gibi konularda yardımcı olabilir. Araştırmalar, ilacın davranışsal terapilerle birleştirildiğinde en etkili yöntem olduğunu göstermektedir. Beslenme Uzmanlar, OSD olan çocuklar için herhangi bir özel diyet önermemektedir, ancak uygun beslenmenin sağlanması önemlidir. Bazen aileler, semptomların iyileşmesine yardımcı olmak için glüten gibi yiyecekleri listeden elimine ederler. Fakat, glüten veya kazeinin buğday ve süt ürünlerindeki proteinler çocukların diyetlerinden çıkarılmasına dair veya süt ürünleri gibi gıdaları sınırlandırmanın çocukların kemik gelişimini önleyebileceğine dair yapılmış herhangi bir araştırma yoktur. OSD olan çocuklar, olmayan çocuklara göre daha ince kemiklere sahiptirler, bu yüzden kemik-yapıcı yiyecekler önemlidir. Kaynakça Bu çeviri Uzman Klinik Psikolog Nuran Günana tarafından yapılmıştır. Okulöncesi dönem ve bebeklik yılları, Büyüme, gelişim ve öğrenme için kritik bir dönem olarak tanımlanmaktadır. Bu yıllarda çocuğun daha sonraki gelişimini etkileyen öğrenme ve davranış örüntülerinin temeli atılmaktadır. devam Dil becerileri ile zihinsel, sosyal, duygusal ve motor becerilerin kazanılması bu kritik dönemde gerçekleşmektedir. Her yıl yaklaşık, bebek dünyaya gelmektedir, bu bebeklerin % gelişim ile ilgili bir problem olduğu ve % düşük doğum ağırlığı ve benzeri nedenlerle gelişim geriliği riski taşıdığı saptanmıştır Tunçbilek, Alikaşifoğlu, Akadlı, Hancıoğlu ve Boduroğlu, 1996. Bu çocuklar, Düşük doğum ağırlığı Prematüre olma Yoksulluk ve benzeri nedenlerle gelişim açısından oldukça önemli ve kritik olan bu yıllardan yeterince faydalanamamaktadırlar. Bu çocuklar gelişim aşamalarını akranları ile aynı hızda geçememekte, bilişsel, dil ve sosyal becerilerde, motor ve özbakım becerilerinde akranlarına göre yetersizlik gösterebilmekte, Bir ya da birden fazla yetersizlik çocuğu etkileyebilmektedir. Bu dönemde her hangi bir destek sağlanamaması Gelişimsel yetersizliklerin daha da artmasına neden olmakta, Akranlarla aralarındaki fark açılmakta, İkinci yetersizlikler ortaya çıkmakta, Akranları ile aynı ortamlarda eğitim alma şanslarını azalmaktadır. Erken çocukluk özel eğitimi Programları EÇÖEP Engelli ya da gelişimsel açıdan risk grubunda yer alan çocukların yaşamlarının ilk 36 ayında ya da 0-6 yaşları arasında yapılan terapötik ve eğitimsel müdahaleleri içermektedir. Bu çocukların, temel gelişimsel becerileri kazanmaları için gereken deneyimleri edinmelerine olanak sağlamaktadır. EÇÖEP programlarının temel amacı Gelişimsel riski olan ya da gelişimsel geriliği olan çocukların ve ailelerinin gereksinimlerini karşılamak Çocukların akranları ile aralarındaki farkı azaltmaya çalışmak Çocuğa eğitimsel bir çevre sağlayarak araştırması, yaratması ya da öğrenmesi için fırsatlar yaratmak, çocuğun yetersizliği dolayısıyla kendiliğinden kazanmayacağı gelişimsel becerilerin öğretilmesini sağlamak EÇÖEP sonuçları incelendiğinde Çocukların gelişimsel becerilerinin arttığı, Ailelerin çocuğa karşı tutumların olumlu yönde değiştiği, Ailelerin bilgi ve diğer gereksinimlerinin karşılandığı İstenmeyen / uygun olmayan davranışların azaldığı, Çocuğun yalnızca gelişimsel düzeyinin değil aynı zamanda yaşam kalitesinin de arttığı görülmektedir. EÇÖEP programları Çocukların ve anne-babaların gereksinimleri doğrultusunda hazırlandığı zaman aileler ve çocuklar bu programlardan daha fazla yarar sağlamakta; ileride ortaya çıkması olası bir çok tıbbi, psikolojik ve sosyal problemler önlenebilmektedir. EÇÖEP programları Farklı şekillerde, farklı içeriklerle uygulanabilmektedir. 1. Önleyici programlar Anne-baba adayları ile çalışılarak, hamilelik döneminde ortaya çıkan problemlerin çocuğun gelişimi üzerindeki olası etkilerini en aza indirmek hedeflenir. odaklı programlarDoğrudan çocuğun gelişimini hızlandırmayı ve beceri kazandırmayı hedeflenir. devam 3. Aile odaklı programlarSadece çocuğun gelişimini destekleyen, beceri öğretimini temel alan programlar yerine, tüm aile sistemini temel alan erken eğitim programlarıdır. Ailenin gereksinimleri karşılanmaya çalışılmakta, aile sisteminde yapılacak iyileştirmelerin çocuğun gelişimini olumlu yönde etkileyeceği kabul edilir. EÇÖEP programlarında Çocuk gelişimci + özel eğitimci erken çocukluk özel eğitimi alanında eğitim alan çocukların özellik ve gereksinimleri doğrultusunda  doktor, hemşire, diyetisyen,  fizyoterapist, konuşma terapisti,  psikolog, sosyal hizmet uzmanı, öğretmen ekip üyeleri olarak çalışmaktadırlar. Hazırlanan programların içeriği ve uygulama şekli 0-2/3 ya da 3-6 yaş çocuklarının gereksinimlerine göre farklılaşabilmektedir. Programlar  4-5 hafta gibi kısa süreli ya da  24 aylık uzun dönemli programlar olarak uygulanabilmektedir. EÇÖEP Ev merkezli Eğitimcinin belli aralıklarla çocuğu evde ziyaret eder, gelişimini değerlendirir, çocukla ev ortamında çalıştığı ve anne-babayı yönlendirir. Kurum merkezli Anne-baba çocuk ile belli aralıklarla kuruma gider, değerlendirme ve eğitim çalışmaları kurumda yürütülür. Kurum+merkez Ev ve kurumda ortaklaşa yürütülür KÜÇÜK ADIMLAR ERKEN EĞİTİM PROGRAMI Ankara Üniversitesi Özel Eğitim Araştırma ve Uygulama Merkezi Küçük Adımlar Erken Eğitim Programı KAEEP Ülkemizde 1996 yılından beri uygulanmaktadır. KAEEP, 0-4 yaş arasındaki gelişimsel geriliği olan çocuklar ve ailelerinin gereksinimlerini karşılamayı amaçlayan, eve dayalı olarak yürütülen bir erken eğitim programıdır. KAEEP’ te Gelişimsel geriliği olan ya da bu riski taşıyan çocukların toplumsal yaşama olabildiğince bağımsız ya da en az bağımlı şekilde katılmalarını sağlamayı, Ailelerin uygun ortamlar hazırlayarak  çocuklarının gelişimini desteklemeleri,  öğretme becerilerini kazanmaları,  çocuklarındaki gelişmeleri değerlendirmeleri,  değerlendirme sonuçlarına göre bireysel eğitim programı hazırlamaları,  Gerektiğinde bireysel eğitim programında uyarlamalar yapmaları amaçlanır. devam KAEEPAvustralya’da geliştirildi Zihinsel Engellilere Destek Derneği ZEDD programın telif hakkını almıştır. ZEDD programın Türkiye’de yürütülmesi amacıyla Ankara, Gazi, Anadolu ve İstanbul Üniversiteleri ile protokol yapmıştır. Kimler katıldı? Gelişimsel gerilik tanısı alan ve gelişim geriliği riski taşıyan çocuklar ile bu çocukların anne ve babaları katılmıştır. Bu çocuklar çeşitli üniversite ve devlet hastanelerinin çocuk nörolojisi, sosyal pediatri, genetik ve ilgili diğer bölümleri tarafından gönderilmişlerdir. devam 1996-1999 yılları  1996-1997 yılında 23,  1997-1998 yılında 39,  1998-1999 yılında 16 olmak üzere toplam 78 çocuk çocuk ve ailesi katılmıştır. devam Tüm grubun  % n=62 programa Ankara’dan  % n= 16 ise Ankara dışından katılmışlardır. Programa katılan çocukların yaşları 0-48 ay Çocukların tanıları 50 çocuk DS 12 çocuk CP 8 çocuk bilinmeyen nedenlerle gelişimsel gerilik, 5 çocuk Rett Sendromu ve otizm 3 çocuk organik ya da sosyo-kültürel etmenlere bağlı olarak gelişim geriliği riski devam Program süresince 9 çocuk çeşitli nedenlerle taşınma, çocuğun hastalanması vb. programdan ayrıldı. 8 çocuk sağlık nedenleri dolayısıyla yaşamını kaybetti. Program için ön koşul Daha önce hiçbir eğitim programına katılmamış olma Program süresince başka bir kurumdan eğitim almama Eğitim Materyali Sekiz program kitabı programın tanıtımı öğretim ilkeleri, değerlendirme envanteri ve 4 gelişim alanındaki becerilerin öğretimi AmaçAnne ve babaların temel öğretim ilkelerini öğrenmelerini ve en doğru şekilde uygulayabilmeleri Ön değerlendirme Anne babaların değerlendirilmesi  Anne-çocuk ve baba-çocuk etkileşimlerini incelemek üzere 10’ar dakikalık video çekimleri yapılmıştır.  Beck Depresyon Envanteri  Aile Gereksinimlerini Değerlendirme Ölçeği  Aile Stres Değerlendirme Ölçeği Ön değerlendirme Çocukların değerlendirilmesi Küçük Adımlar Gelişim Becerileri Envanteri  Envanter 0-4 yaş çocukların gelişimsel düzeylerini değerlendirmek ve bireysel eğitim programını hazırlamak amacıyla kullanılan kontrol listelerinden oluşmaktadır.  Envanterde büyük kas, küçük kas, alıcı dil ve kişisel toplumsal beceriler olmak üzere dört alanda beceriler yaş düzeyleri temel alınarak sıralanmıştır. Uygulamacılar Aile rehberleri Programda gönüllü olarak çalışan Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi öğrencileri Aile rehberleri  Ön koşul18 kredilik özel eğitim dersi almak  50 saatlik kuramsal ve uygulamalı KAEEP kursu 3 dönem  40 aile rehberi Uygulamacılar üç öğretim elemanı üç yüksek lisans öğrencisi aile rehberleri koordinatörü Anne baba eğitimi Anne baba eğitimi Ön değerlendirme süreci tamamlandıktan sonra 2 saat / hafta olmak üzere toplam 5 haftalık eğitim  Eğitim materyallerini kullanmak  Çocuğunun gelişimini değerlendirmek  Gelişimi izlemek KAEEP yürütülmesi Ev ziyaretleriaile rehberleri / 2 saat / hafta anne babanın birlikte evde olması koşul İlk iki hafta anne babalar ile birlikte çocuğun değerlendirmesi + aile rehberi koordinatörleri ile birlikte çocuğun bireysel eğitim programının hazırlanması Ev ortamında ortam düzenleme, eğitim materyallerinin kullanımı, öğretim yöntemleri öğretimi + model olma Aylık toplantılar Aileler ile yapılan aylık toplantılar programın evde uygulanması uygulama güçlükleri çocuklarda meydana gelen gelişmelerin paylaşılması anne babaların bilgilendirilmesi Devam Aile rehberleri ile aylık toplantılar Rehber koordinatörleri + aile rehberleri uygulama güçlükleri çocukların gelişimi bireysel eğitim programları gelişimin izlenmesi grafikler Ev ziyaretleri Aile rehberi koordinatörleri Her ailenin en az bir kez olmak üzere evlerinde ziyaret edilmesi Ek destek Ailelere eğitim / oyuncak setleri ZEDD. Özel Eğitim Araştırma Uygulama Merkezi / Oyuncak kütüphanesi Son değerlendirme Çocukların değerlendirilmesi Çocukların gelişimlerinin değerlendirilmesi Uygulama programları sonrası yaz programlarının hazırlanması Son değerlendirme  Ailelerin değerlendirilmesi  Anne-çocuk ve baba-çocuk etkileşimlerini incelemek üzere 10’ar dakikalık video çekimleri yapılmıştır.  Anne ve babalar Beck Depresyon Envanteri’ni,  Aile Gereksinimlerini Değerlendirme Ölçeği’ni,  Aile Stres Değerlendirme Ölçeği’ni doldurmuşlardır. Çalışma sonuçları KAEEP’nın gelişimsel geriliği olan çocukların gelişimleri üzerindeki etkisinin incelenmesi, Anne babaların gereksinimleri üzerindeki etkisinin incelenmesi, Anne babaların stres ve depresyon düzeyleri üzerindeki etkisinin incelenmesi, Anne babaların KAEEP’na ilişkin doyumlarının belirlenmesi, Program sonuçlarını yordayan değişkenlerin incelenmesi, KAEEP’nin çocukların gelişimi üzerindeki etkisinin değerlendirilmesi Bülbin Sucuoğlu, Hatice Ceber Bakkaloğlu, Pınar Özenmiş, Yeşim Kaygusuz  kontrol grupsuz yöntemler  Programın dört gelişim alanı üzerindeki etkileri  Ayrıca  gelişim geriliğinin düzeyi  eğitime başlama yaşı  annelerin eğitim düzeyi  programın yoğunluğunun sonuçlar üzerindeki etkileri??? devam Program etki endeksi Eğitimsel anlamlılık testi Tüm çocuklar erken eğitim programından yararlanmıştır. Her çocuğun gelişiminde anlamlı değişmeler ortaya çıkmıştır. gelişim geriliğinin düzeyi HDGGÇ hafif derecede gelişim geriliği ADGGÇ ağır derecede gelişim geriliği KAEEP, hem ADGGÇ ve hem de HDGGÇ gelişimleri üzerinde etkilidir. HDGGÇ’lar programdan ADGGÇ’lara göre daha fazla yararlanmışlardır. gelişim geriliğinin derecesi + eğitime başlama yaşı Gelişim geriliğinin derecesi toplam gelişim ve gelişim alanlarında son test puanları üzerinde etkili bir değişkendir. eğitime başlama yaşının gelişim geriliğinin derecesi ile yaşın ortak etkisinin anlamlı olmadığı görülmektedir. annelerin eğitim düzeyi Annelerin eğitim düzeyinin toplam gelişim ve gelişim alanları son test puanları üzerinde etkili bir değişken olmadığı görülmüştür. programın yoğunluğu Yoğun program Haftada 2 saat / 7 ay Daha az yoğun program 2 ayda bir 3 saat / 7 ay Program yoğunluğuna göre  toplam puan  Gelişim alanları puanlarında fark gözlenmedi. Anne babaların gereksinimlerinin değerlendirilmesi Bülbin Sucuoğlu Aile Gereksinimlerini Belirleme Aracı  Program öncesinde anne ve babaların en en temel gereksinimlerinin bilgi gereksinimi olduğu,  Program sonunda anne babaların bilgi ve destek gereksinimlerinde ortalama %20 ve daha fazla azalma olduğu görülmüştür. Anne babaların stres ve depresyon düzeylerinin değerlendrilmesi Sevgi Küçüker Aile Stres Değerlendirme Ölçeği ASDÖ  annelerin KAEEP’na katılmalarının stres düzeyleri üzerinde anlamlı bir etkisi olmadığı bulunmuştur.  babaların KAEEP’na katılmalarının yalnızca “çocuğun özellikleri” alt boyutunda stres düzeyleri üzerinde anlamlı bir etkisi olduğu, ölçeğin diğer boyutları ve toplam puanlarında anlamlı bir etkisi olmadığı bulunmuştur. devam Beck Depresyon Envanteri BDE Annelerin depresyon düzeylerinin babaların depresyon düzeylerinden daha yüksek olduğu Program sonrasında hem annelerin hem de babaların depresyon düzeylerinde anlamlı bir azalma olduğu bulunmuştur. Anne babaların doyumlarının değerlendirilmesi, Bülbin Sucuoğlu Anne Baba Program Değerlendirme Formu Annelerin genel olarak programdan memnun kaldıkları ve programı yararlı bir program olarak değerlendirdikleri görülmüştür. KAEEP’nın etkililiğini yordayan faktörlerin belirlenmesi Bülbin Sucuoğlu, Şener Büyüköztürk, Hatice Bakkaloğlu Orantısal Değişim İndeksiKAEEP’nın çocukların gelişimleri üzerindeki etkisi Çocuklarının büyük kas, küçük kas ve toplam gelişimlerinin program öncesi döneme göre daha hızlı olduğu bulunmuştur. çocukların alıcı dil ve kişisel toplumsal gelişimlerinin program öncesi gelişim hızlarına yakın olduğu görülmüştür. Devam KAEEP’nın etkisini yordayan çocuğa ilişkin faktörler  Çocuğun gelişim geriliğinin derecesi ve türü toplam gelişim ve büyük kas gelişimine ilişkin kazancı yordayıcıdır.  Gelişim geriliği derecesi küçük kas, alıcı dil ve kişisel toplumsal alanlardaki gelişimi yordayıcıdır. Devam KAEEP’nın etkisini yordayan anneye ilişkin faktörler  Anneye ait faktörlerden yaş, iş, eğitim düzeyi, gelir düzeyi, çocuk sayısı hiçbirisinin çocukların gelişimsel kazançlarına etki etmediği bulunmuştur. Son söz Erken çocukluk özel eğitim programları gelişimsel geriliği olan çocuklar ve aileleri için çok yararlı programlarıdır ve yaygınlaştırılmalıdır. Alıntı

18 36 ay otizm değerlendirme formu